1. Succesvol boekhouden
2. De balans - activa
3. Voorraden

Voorraden - fifo, lifo en gewogen gemiddelde prijs

Voorraden zijn activa die worden aangehouden voor verkoop in het kader van de normale bedrijfsvoeren. Onder voorraden wordt ook verstaan activa in de vorm van grond- en hulpstoffen die verbruikt worden tijdens het productieproces en activa dat zich in het productieproces bevindt.

Het gaat bij voorraden om goederen die niet duurzaam tot de onderneming behoren en slechts één proces worden gebruikt.

De omloopsnelheid van de voorraad is het aantal dagen dat de goederen en producten op voorraad liggen. Dit is van belang voor een goede bedrijfsvoering.

Balansposten aan de activazijde

De balansposten die aan de activazijde van de balans staan zijn:

• Immateriële vaste activa
• Goodwill
• Materiële vaste activa
• Financiële vaste activa
• Voorraden
• Onderhanden projecten
• Vorderingen en overlopende activa
• Effecten
• Liquide middelen

Onderverdeling van voorraad

Voorraad staat debet op de balans. Volgens de wet moet deze post als volgt worden onderverdeeld (art. 369 lid 1 BW 2):

• Grond- en hulpstoffen
• Onderhanden werk
• Gereed product en handelsgoederen
• Vooruitbetalingen op voorraad

De voorraad is samen met de vorderingen en overlopende activa onderdeel van het werkkapitaal. Dit is van belang voor een goede bedrijfsvoering.

De current ratio is onderdeel van de liquiditeit van een onderneming. De current ratio geeft aan of er voldoende voorraad en andere vlottende activa aanwezig is om de kortlopende schulden te kunnen betalen.

Criteria voor voorraden

Voorraad moet op de balans verwerkt worden als het waarschijnlijk is dat er toekomstige voordelen uit die activa naar de onderneming vloeien, en als de kostprijs betrouwbaar vastgesteld kan worden.

Economisch en juridisch eigendom van voorraden

Het economisch eigendom is van belang bij de voorraad, en niet het juridisch eigendom. Als je goederen levert aan een ander, maar het eigendom vooralsnog zelf houdt, dan worden deze voorraden niet op de balans verwerkt. Het economisch eigendom ligt bij de ander, terwijl het juridisch eigendom nog bij jouw onderneming ligt.

Er is sprake van economisch eigendom van voorraad als het prijsrisico van de bewaring bij de onderneming ligt. Wie draait op voor schade aan de voorraad? Consignatiegoederen blijven economisch en juridisch eigendom van de onderneming en moeten op de balans worden opgenomen.

Technische en economische voorraden

Technische voorraad is fysiek aanwezig in de onderneming. Hieronder vallen ook voorraden die bij derden zijn opgeslagen.

Economische voorraad is de voorraad waarover je prijsrisico loopt. De economische voorraad bestaat uit de technische voorraad, vermeerderd met inkoopcontracten en verminderd met verkoopcontracten.

Waardering van voorraden

Voorraden worden gewaardeerd tegen kostprijs (verkrijgingsprijs of vervaardigingsprijs). Agrarische voorraden mogen gewaardeerd worden op actuele waarde.

Kostprijs van voorraden

De kostprijs van de voorraad is de prijs waartegen je de goederen verkregen hebt of de kosten waartegen je het product hebt gemaakt. Ook overige kosten om de voorraad op hun plaats en in hun huidige staat te krijgen mogen bij de kostprijs opgeteld worden.

De verkrijgingsprijs is de inkoopprijs en bijkomende kosten (art. 388 lid 1 BW 2). Bijkomende kosten zijn bijvoorbeeld invoerrechten, belastingen en transportkosten. Kortingen en andere vergoedingen verminderen de verkrijgingsprijs.

In de vervaardigingsprijs moeten alle kosten worden opgenomen die direct te maken hebben met de productie. Ook een redelijk deel van de indirecte kosten mag worden opgenomen.

Directe kosten bij voorraad

Directe kosten zijn kosten die direct betrekking hebben op de productie-eenheden, zoals arbeidskosten van productiemedewerkers.

Indirecte kosten bij voorraad

Indirecte kosten bij voorraad zijn vaste en variabele kosten bij het productieproces. Vaste indirecte kosten bij voorraden zijn onafhankelijk van het productievolume, zoals afschrijvingen en onderhoud van gebouwen en machines. Variabele indirecte kosten bij voorraden die variëren met het productievolume, zoals indirecte grond- en hulpstoffen en indirecte arbeidskosten.

Waardering van voorraad tegen lagere opbrengstwaarde

Indien de opbrengstwaarde van voorraad lager is dan de kostprijs, dan moet de voorraad tegen deze lagere opbrengstwaarde gewaardeerd worden. Volgens art. 387 lid 2 BW 2 moet vlottende activa namelijk tegen actuele waarde gewaardeerd worden indien deze op balansdatum lager is dan de verkrijgings- of vervaardigingsprijs.

De opbrengstwaarde van voorraad is het bedrag waartegen de voorraad maximaal kan worden verkocht, verminderd met de nog te maken kosten. Afwaardering van de voorraad moet in de resultatenrekening verwerkt worden.

Als de waardevermindering van de voorraad zich na balansdatum voordoet, moet het toegelicht worden (art. 380a BW 2). Er is dan sprake van een gebeurtenis na balansdatum.

Voorraad tegen gewogen gemiddelde prijzen, fifo en lifo

Volgens art. 385 lid 2 BW 2 mag voorraad gewaardeerd worden tegen gemiddelde prijzen, fifo en lifo.

Fifo is de afkorting van first in first out. De inkopen die het eerst hebben plaatsgevonden, worden ook weer het eerst verkocht. Dit betekent dat de aanwezige voorraad gewaardeerd is tegen de nieuwste inkoopprijs.

Lifo is de afkorting van last in first out. De inkopen die het laatst hebben plaatsgevonden, worden ook weer het eerst verkocht. Dit betekent dat de aanwezig voorraad gewaardeerd is tegen de oudste inkoopprijs. Lifo kan individueel en collectief.

Bij individueel lifo wordt de voorraad per transactie gewaardeerd. Bij collectief lifo wordt de voorraad aan het begin van de periode vergeleken met de voorraad aan het eind van de periode. Als de voorraad aan het einde hoger is, wordt dit hogere deel gewaardeerd tegen de oudste prijs.

Bij lifo wordt de voorraad dus gewaardeerd tegen de oudste prijs, waardoor deze waarderingsgrondslag geen goed inzicht in het vermogen van de onderneming geeft. Gemiddelde prijzen en fifo worden aanbevolen.

Delen van de voorraad die van ondergeschikt belang zijn, geregeld worden vervangen en in een vaste samenstelling en hoeveelheid zijn, mogen tegen een vaste hoeveelheid en waarde worden gewaardeerd (art. 385 lid 3 BW 2).

Toelichting bij voorraad

Voor een beter inzicht in de jaarrekening moeten een aantal zaken toegelicht worden bij voorraad.

• De grondslagen, zoals kostprijs (fifo en gemiddelde prijs)
• Opbrengstwaarde
• Gestelde zekerheden, zoals voorraad dat als onderpand geldt

Ook grote in- en verkoopcontracten moeten toegelicht worden in de jaarrekening. Daarbij moet de omvang en de looptijd van de verplichting vermeld worden.

In het beste boekhoudprogramma kun je de voorraad eenvoudig boeken en een overzicht opvragen per product.

Volgende artikel »

Deel 'Voorraden - fifo, lifo en gewogen gemiddelde prijs'

Deel dit bericht via social media met je familie, vrienden en collega's!

Voorraad wordt opgenomen als er toekomstige voordelen zijn en de kostprijs betrouwbaar is. Waardering kan volgens fifo, lifo en gewogen gemiddelde prijs.

Over de auteur van 'Voorraden - fifo, lifo en gewogen gemiddelde prijs'

Auteur van deze content is Patrick. Alle informatie is gebaseerd op de kennis die ik heb verkregen uit een tweetal hbo- en een tweetal post hbo-studies. Daarnaast speelt de jarenlange ervaring bij een accountantskantoor en als financial controller in het bedrijfsleven een grote rol bij de link naar de praktijk.

Ik werk niet voor een gerelateerd bedrijf of instelling, waardoor de informatie betrouwbaar en onafhankelijk is. De informatie is nauwkeurig verzameld op basis van betrouwbare bronnen en wordt regelmatig geüpdatet. Speciaal voor bezoekers van deze website heb ik de top 5 beste boekhoudprogramma's op een rij gezet en vergeleken.